Sáng 13-4, Đền, Chùa xã Hạ tổ chức lễ hội truyền thống năm 2024 và khánh thành các hạng mục công trình tâm linh trong khu di tích. Về dự lễ hội có Hòa Thượng Thích Thanh Huỳnh, Trưởng Ban trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam huyện Hải Hậu; các đồng chí Nguyễn Văn Khuê, Trưởng Ban Tôn giáo, Sở Nội vụ tỉnh; Doãn Sinh Nam, Trưởng Phòng Quản lý Di sản Văn hóa, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh; đại diện Công an tỉnh; đồng chí Nguyễn Văn Long, TVHU, Trưởng Ban Dân vận Huyện ủy; Phòng Văn hóa và Thông tin huyện; đại biểu các cơ quan, ban ngành của huyện, các xã trong vùng và đông đảo bà con nhân dân, phật tử về dự.

 Đồng chí Doãn Sinh Nam, Trưởng Phòng Quản lý Di sản Văn hóa, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh tặng hoa chúc mừng.

Đồng chí Nguyễn Văn Khuê, Trưởng Ban Tôn giáo, Sở Nội vụ tỉnh tặng hoa chúc mừng.

Chùa và Đền Xã Hạ (thuộc xã Hải Bắc) là di tích lịch sử - văn hóa đã được Nhà nước xếp hạng  năm 1995. Theo một số văn bia còn lưu giữ được tại di tích, thì từ triều vua Minh Mệnh năm thứ 4 (1823) chùa xã Hạ được xây dựng với tên chữ là “Anh Quang tự” (chùa Anh Quang). Chùa Anh Quang là một công trình kiến trúc quy mô, tuy đã sửa nhiều lần nhưng vẫn bảo lưu được đường nét, phong cách nghệ thuật cổ truyền của dân tộc. Phía trước sân chùa có hệ thống tam quan 3 tầng với kiểu kiến trúc chồng diêm, mái cong, trang trí đề tài tứ linh, tứ quý và nhiều họa tiết truyền thống. Từ hệ thống tam quan vào tòa bái đường là một sân rộng, lát gạch phẳng phiu, phía bên trái có tháp mộ được xây bằng gạch Bát Tràng với những đường nét trang trí đẹp, nghệ thuật. Khu vực thờ chính của chùa Anh Quang được thiết kế kiểu chữ công, có tất cả 15 gian bao gồm bái đường, tam bảo và thượng điện. Ngoài ra ở phía sau còn có gác chuông, nhà tổ, tăng phòng và hai dãy nhà hành lang hai bên tạo thành kết cấu nội công, ngoại quốc hài hòa, kín đáo. Nổi bật, độc đáo hơn cả là tòa bái đường 5 gian ở phía trước. Công trình với kiểu kiến thiết chồng diêm, 2 tầng mái cong lợp ngói nam mang đậm phong cách nghệ thuật của thời Hậu Lê thế kỷ XVIII. Các cấu kiện kiến trúc bên trong làm bằng gỗ lim, chạm khắc lá lật cách điệu, soi ống tơ, chỉ nổi nên mặc dù kích thước khá lớn nhưng vẫn có đường nét mềm mại, thanh thoát. Tuy không đục chạm cầu kỳ, chi tiết nhưng nhìn chung tòa bái đường vẫn gây được cảm xúc cho mọi người khi đến thăm chùa.

    Ngoài vẻ đẹp và quy mô kiến trúc, chùa Anh Quang còn lưu giữ được nhiều cổ vật, cổ thư có giá trị. Đó là hệ thống tượng pháp khá phong phú, chạm khắc nghệ thuật, sơn thếp lộng lẫy, tiêu biểu là các pho Tam thế, Phật bà, Thích Ca, Cửu Long v.v… Các câu đối, đại tự, cửa võng cũng được chạm khắc công phu, nội dung phong phú ca ngợi cảnh đẹp chốn cửa thiền. Đặc biệt trên gác chuông còn giữ được quả chuông đúc từ đời vua Minh Mệnh năm thứ 8 (1827). Chuông có đường kính 0,60m; cao 0,90m với dáng đẹp, chạm khắc đề tài tứ linh và trang trí nhiều họa tiết với đường nét nhấn tỉa mạch lạc.

Để tỏ lòng biết ơn các liệt tổ khai sáng và khai thác vốn văn hóa truyền thống của quê hương, hàng năm nhân dân Hải Bắc tổ chức mở lễ hội vào ngày mùng 4,5,6 tháng 3 âm lịch. Lễ hội tổ chức vào ngày này cũng là dịp để con cháu các họ gần, xa về quê hương thăm viếng mồ mả tổ tiên, ra chùa lễ Phật. Ngoài việc tế lễ, rước kiệu, ngày hội còn tổ chức các trò chơi dân gian, giao lưu bóng chuyền hơi vv... Trong những ngày diễn ra lễ hội, địa phương còn tổ chức rước kiệu phụng nghinh thánh mang đậm màu sắc văn hóa quê hương và tinh thần thượng võ của dân tộc.

Cắt băng khánh thành các hạng mục công trình tâm linh trong khu di tích

Khu di tích Chùa Đền Xã Hạ được xây dựng khá lâu, trải qua nhiều lần trùng tu. Năm 2010 Ban Quản lý di tích đã từng bước xây dựng tôn tạo trong và ngoài khu di tích, năm 2019 được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cho phép xây dựng chính điện Đền chính, năm 2023 trùng tu các hạng mục còn lại như Hội trường- Giảng đường, tháp chuông, Đền mẫu Tống Hậu, tổng trị giá các công trình là trên 12 tỷ đồng. Tại buổi lễ Ban tổ chức đã cắt bang khánh thành các hạng mục công trình tâm linh trong khu di tíchkhang trang, bề thế, chính thức đưa vào sử dụng phục vụ đáp ứng nhu cầu tín ngưỡng tâm linh của bà con Nhân dân trong và ngoài địa phương.

 Lễ hội Chùa, Đền Xã Hạ là nét đẹp văn hóa truyền thống của người dân Hải Bắc, thể hiện đạo lý “Uống nước nhớ nguồn” của con cháu đối với công lao tiên tổ./

Việt Hải