Trong tiết trời mùa xuân, vạn vật như đang hồi sinh. Vị đất mới nồng nồng ngai ngái trở mình như đang lan tỏa khắp các cánh đồng quê. Những cánh cò trắng giật mình bay vội lên trời xanh. Những hạt thóc cựa mình, nứt vỏ trấu để nảy mầm. Dáng các bà, các mẹ đang lom khom nâng niu từng nhánh mạ non đặt nhẹ nhàng xuống mặt ruộng, bén rễ, hút chất dinh dưỡng từ lòng đất… Không khí lao động tất bật, hối hả mà nhịp nhàng thanh bình đến lạ. Và cứ thế, mùa xuân lan tỏa khắp đất trời.

Máy cấy tại xã Hải Quang

Quay ngược thời gian trở về nguồn cội hơn 500 năm trước, dấu chân đầu tiên của các bậc tiền nhân mở đất Quần Anh xưa, huyện Hải Hậu ngày nay là vùng đất hạ lưu của sông Ninh Cơ (chi nhánh của sông Hồng) là cửa ngõ của biển cả mênh mông; là mảnh đất cuối sông đầu biển. Theo lịch sử ghi lại thì Hải Hậu hiện nay, thế kỷ XIII - XIV chỉ là bãi bồi hoang lạnh của sông Hồng và biển Đông. Tứ tổ khai cơ và sau là cửu tộc cùng các họ khác đã hợp sức khai hoang, lấn biển trong nhiều thế kỷ, đến thế kỷ XIX công cuộc khai hoang được đẩy mạnh hơn, nhiều diện tích được khai phá, nhiều làng xã mới được hình thành từ trầm tích bồi tụ của sông và biển cùng với tác động của con người.

Cấy truyền thống tại xã Hải Đường

 Toàn bộ hệ thống thủy lợi phục vụ cho khai hoang, lấn biển, cải tạo đất được thực hiện kế tiếp từ đời này qua đời khác, thế kỷ này qua thế kỷ khác; là công trình lớn, khoa học, trí tuệ, quan trọng nhất kể từ buổi đầu lập ấp cho đến tận hôm nay giúp cho đất đai Hải Hậu ngày thêm màu mỡ.

Cây lúa dần dần trở thành cây trồng chủ yếu ở Hải Hậu. Thuở ban đầu lúa chỉ cấy một vụ vào tháng 5,6,7 và thu hoạch vào tháng 10-11-12 (vụ lúa mùa). Khi việc trị thủy dần hoàn chỉnh, chủ động được tưới tiêu nước thì lúa được cấy hai vụ trong năm là lúa chiêm và lúa mùa. Trong tập đoàn các giống lúa truyền thống có giống Tám thơm - giống đặc sản của Hải Hậu. Lúa tám thơm là giống lúa dài ngày (185-190 ngày từ cấy đến thu hoạch). Tám xoan là giống lúa cảm quan nên chỉ cấy được ở vụ lúa mùa (các huyện trong tỉnh và ngoài tỉnh đều có thể cấy được lúa tám xoan, nhưng độ thơm, dẻo của gạo vẫn không đâu có được như lúa được cấy tại Hải Hậu). Lúa tám xoan được gặt khi vừa chín (gặt sớm năng xuất thấp, gặt quá già chất lượng gạo kém thơm). Từ thập kỷ 90 đến nay, việc gieo trồng chủ yếu là các giống lúa lai và tập đoàn các giống lúa thuần đã góp phần nâng cao giá trị hàng hóa của sản xuất lúa.

Kinh nghiệm sản xuất ngày được tích luỹ, tiếp nhận thêm những tiến bộ khoa học kỹ thuật nên trình độ thâm canh của người nông dân ngày càng cao, với phương châm “tấc đất tấc vàng” với tiềm năng đất đai, với những thuận lợi về khí hậu, thủy văn, với bàn tay lao động cần cù và đầu óc sáng tạo của mình, huyện Hải Hậu nổi lên trong phong trào thâm canh lúa và phát triển kinh tế toàn diện.

Gieo sạ, gieo vãi tại xã Hải Hà

Dạo quanh Hải Hậu, không khí tấp nập, rộn ràng từ ngày mùng 3 tháng Giêng, bà con nông dân đã xuống đồng làm đất, cày bừa và bắt đầu gieo sạ, cấy mạ truyền thống. Mùa cấy, các gia đình dậy sớm hơn, tranh thủ chuyển mạ lúc trời còn chưa sáng hẳn. Mọi phương tiện vận chuyển xe máy, xe đạp, xe ba bánh và nhân công được huy động ra đồng. Năm nay, toàn huyện Hải Hậu gieo cấy gần 11.000 ha lúa vụ Xuân.

Hải Hậu vừa gieo sạ vừa cấy mạ, có nhiều xã đã áp dụng mô hình máy cấy mạ khay hiện đại. Cơ giới hóa giúp giải phóng sức lao động con người, tăng năng suất, giảm chi phí đầu tư. Những ngày đầu năm nay, tranh thủ thời tiết thuận lợi, bà con nông dân đang khẩn trương hoàn thành gieo cấy lúa Xuân trong khung thời vụ tốt nhất.

 Một không khí lao động hăng say và vui vẻ như bản nhạc mùa xuân trên đồng ruộng. Thoăn thoát tay cấy, lúa thẳng theo hàng. Cả khoảng cách giữa khóm lúa và các hàng cũng đều chằn chặn. Phải thẳng như thế thì khi mọc, cây mới đều và không quá dày, bông sẽ to, hạt sẽ mẩy và năng suất sẽ cao. Chẳng mấy chốc, màu xanh của sự sống từ mùa xuân gieo hạt phủ khắp cánh đồng hứa hẹn một năm ấm no, sung túc đủ đầy./.

Kim Luyên