Đảng bộ và nhân dân huyện nhà cùng với cả nước vượt qua giai đoạn khó khăn nhất của thời kỳ khủng hoảng kinh tế, tiến hành thành công công cuộc đổi mới và đạt được những thành tựu rất quan trọng và toàn diện. Trong những thành tựu ấy, phải kể đến những đóng góp quan trọng của HTX trong phát triển kinh tế huyện Hải Hậu từ năm 1986-2015

Hơn 30 năm (1958 – 1986) hợp tác hóa phát triển kinh tế, cơ chế quản lý tập trung bao cấp không còn phù hợp. Nó gây tác hại kìm hãm nền kinh tế, có mặt trì trệ. Để tháo gỡ khó khăn, Trung ương ra Chỉ thị 100 khoán sản phẩm đến người lao động. Cơ chế này có tác dụng nhất định, xã viên làm chủ một số khâu trong sản xuất như kỹ thuật cấy, chăm sóc, bảo vệ và thu hoạch. Song nó còn bộc lộc nhiều nhược điểm chưa khai thác triệt để tiềm lực đất đai, chưa khai thác triệt để tinh thần làm chủ, trí sáng tạo, năng động của người xã viên đã hạn chế sức sản xuất, năng suất lúa còn thấp chưa tương xứng với cơ sở hạ tầng đã được xây dựng, chưa tương xứng với tiềm lực giống lúa mới, biện pháp thâm canh mới đưa vào sản xuất.

Trước đòi hỏi bức bách của sức sản xuất, đời sống của nhân dân và quy luật tự nhiên, năm 1988 Ban chấp hành Trung ương Đảng khoá VI đề ra Nghị quyết số 10 cải tiến quản lý trong nông nghiệp giao đất ổn định lâu dài cho xã viên. Người xã viên được làm chủ hoàn toàn mảnh đất đã được giao và chịu trách nhiệm trước HTX kết quả sản xuất kinh doanh trên mảnh đất này. Nghị quyết được cán bộ, đảng viên và  nhân dân hưởng ứng với tinh thần phấn trấn, tin tưởng.

Để đảm bảo công bằng, hợp lý, thấu lý, đạt tình, lòng dân được yên, quỹ đất phát huy hiệu quả cao, huyện đã lập đội công tác khảo sát, nghiên cứu kỹ quỹ đất và nhân khẩu từng xã trong toàn huyện. Căn cứ Nghị quyết Trung ương, nghị quyết của tỉnh, ban chấp hành Đảng bộ huyện ra Nghị quyết số 05 lãnh đạo, chỉ đạo và các nguyên tắc, quan điểm, phương pháp giao đất đến mọi hộ xã viên. Nghị quyết cũng nhấn mạnh vai trò trách nhiệm của các cấp bộ Đảng trong lãnh đạo, chỉ đạo và kiểm tra khâu thực hiện. Vai trò lãnh đạo và gương mẫu của mọi đảng viên, đoàn viên, hội viên trong khi thực thi nhiệm vụ này. Vai trò các cấp chính quyền, các ban quản trị hợp tác xã trong nhận thức Nghị quyết và tổ chức thực hiện Nghị quyết. Nghị quyết 10 cũng được vận dụng giao đất ổn định lâu dài diện tích sản xuất muối cho diêm dân. Nghị quyết 10 đã tạo ra sinh khí mới thổi bùng lên phong trào làm chủ đồng ruộng thâm canh, tăng năng suất cả trên đồng lúa và đồng muối. Ruộng đất bước đầu được tích tụ hình thành lên những trang trại nông nghiệp quy mô nhỏ và vừa. Tư tưởng ỷ nại trông chờ bao cấp được xóa bỏ. Ý thức làm chủ đồng ruộng, năng động sáng tạo trong sản xuất, kinh doanh được nâng lên. Cải cách ruộng đất là cuộc cách mạng về đất đai to lớn ở nông thôn. Nó tạo ra bước ngoặt quan trọng trong đời sống xã hội.

Biện pháp để đưa nền nông nghiệp đi lên được xác định là giải pháp liên hoàn. Nước - giống - phân và phương thức canh tác. Trong đó giải pháp hàng đầu vẫn là giải quyết biện pháp tưới thau chua, rửa mặn, tưới, tiêu hợp lý, kịp thời. Do đó thủy lợi được xác định là giải pháp hàng đầu. Từ năm 1984 - 1987 đầu tư xây dựng hệ Múc 2 và Doanh Châu 2 gồm phần cống đầu mối và kênh dẫn nước. Để điều tiết nước giữa vùng thấp và vùng cao năm 1998 xây mới đập điều tiết Hai đồng. Vì vậy hệ thống công trình thủy nông được đầu tư xây mới, mở rộng, nâng cấp, cải tạo những thập kỷ qua đối với Hải Hậu có ý nghĩa kinh tế- kỹ thuật vô cùng to lớn. Nó mở ra diện mạo mới, thế mới để tránh cho Hải Hậu rơi vào thế tụt hậu về nông nghiệp so với các huyện bạn cùng ở vùng duyên hải. Tạo cho Hải Hậu tiếp được nguồn nước ngọt tốt cho đồng ruộng cả về dung lượng và chất lượng tốt, tạo ra thế tưới nhanh, tiêu nhanh. Nó làm thay đổi hoàn toàn quy trình tưới tiêu của Hải Hậu và 6 xã phía Nam của huyện Trực Ninh chuyển phương thức tưới của Hải Hậu là kết hợp tưới bằng trọng lực với động lực. Hải Hậu chủ động tưới tiêu, tưới tiêu theo quy trình khoa học, tưới nhanh, tiêu nhanh, tưới tiêu theo yêu cầu sinh trưởng cây trồng. Cuộc cách mạng giống cây trồng, cuộc cách mạng phân bón, cuộc cách mạng trong kỹ thuật canh tác đã đi vào nề nếp và phát huy hiệu quả. Đến năm 2008, bước đầu đưa máy gặt đập liên hợp vào khâu thu hoạch năng suất cao gấp hàng chục lần gặt thủ công.

Công cuộc đưa sản xuất vụ đông lên sản xuất chính, chuyển ruộng 2 vụ lúa lên 2 vụ lúa một vụ màu, tăng giá trị hàng hóa được sản xuất ra trên một đơn vị diện tích đã trở thành hành động tự giác của người lãnh đạo và của đông đảo người lao động. Trong công cuộc này cán bộ và nhân dân xã Hải Tây luôn đi đầu có nhiều sáng tạo là một tấm gương cho toàn huyện, vùng vụ đông hàng năm đều đạt trên 44% diện tích ruộng lúa. Là xã có nhiều tìm tòi trong kỹ thuật sản xuất vụ đông nhất là thâm canh cà chua với trình độ kỹ thuật cao, có nhiều kinh nghiệm quý đóng góp cho sự nghiệp phát triển và thâm canh vụ đông của huyện.

Giai đoạn (2010 – 2015)

   Năm 2010, huyện nhà 1 trong 5 huyện được Trung ương chọn làm điểm thực hiện chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới của cả nước. Hiện trạng huyện Hải Hậu năm 2010, khi bước vào thực hiện bình quân đạt 8 tiêu chí; các tiêu chí chủ yếu: Quy hoạch, đường giao thông, trường học, y tế, thu nhập, hộ nghèo, môi trường,… hầu hết các xã đều chưa đạt.

Để đẩy mạnh phong trào vươn lên, xây dựng huyện phát triển toàn diện. Không ngừng nâng cao đời sống của nhân dân về mọi mặt, phát huy đơn vị tiên tiến dẫn đầu của tỉnh và là đơn vị điển hình của cả nước, Huyện ủy - Ủy ban nhân dân huyện xác định vấn đề tiên quyết là phải đổi mới toàn diện, triệt để từ nếp nghĩ đến việc làm, từ chủ trương đến hành động đều nhất quán. Trước hết phải đổi mới mạnh mẽ phong cách lãnh đạo và quản lý đều phải thống nhất ý chí và hành động. Tạo ra chủ trương đúng, điều hành đúng, hành động đúng.  Dồn điền đổi thửa là điều kiện quan trọng, là tiền đề trong xây dựng nông thôn mới. Năm 2011, huyện nhà đã hoàn thành xong việc Dồn điền đổi thửa. Số thửa đất nông nghiệp bình quân trên hộ giảm từ 2,8 thửa xuống còn 1,9 thửa. Nhân dân góp 345 ha đất, để mở rộng đường giao thông, thuỷ lợi nội đồng. Việc tích tụ ruộng đất tạo ra những thửa ruộng lớn. Toàn huyện đã xây dựng 21 cánh đồng mẫu lớn tại các xã Hải Tân, Hải Toàn, Hải Châu, Hải Hưng, Hải Lộc, Hải Phong, Hải Trung, Hải Đường. Những cánh đồng mẫu lớn thẳng cánh cò bay được hình thành. Người nông dân Hải Hậu với kinh nghiệm thâm canh và tinh thần ham học hỏi nhanh chóng làm quen, áp dụng tiến bộ khoa học kĩ thuật tiên tiến: máy cày, máy gặt, ống sạ,… vào sản xuất. Cùng với cơ chế hỗ trợ kịp thời của UBND huyện sản xuất các mô hình đổi mới: Phương thức sản xuất mới như: cấy lúa không làm đất ở vụ Mùa, sản xuất lúa chét vụ Xuân. Năng suất lúa bình quân cả năm đạt 127 tạ/ha. Nhân dân phấn khởi, tin tưởng vào chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước, Chỉ thị, Nghị quyết của tỉnh, địa phương trong xây dựng NTM.

Từ việc hoàn thành Dồn điền đổi thửa, đến nay toàn huyện đã hình thành 65 vùng sản xuất cây màu vụ Xuân đạt trên 3.000 ha; vụ Mùa, vụ Đông đạt trên 2.800 ha (trong đó dưới ruộng 2 lúa đạt 1.500 ha). Trên địa bàn huyện cũng đã hình thành thêm 02 vùng trồng cây dược liệu có diện tích 628 ha đem lại hiệu quả kinh tế cao. Người nông dân Hải Hậu hôm nay đã biết liên kết giữa hộ nông dân (hoặc tổ hợp tác, hợp tác xã) với doanh nghiệp, tổ chức khoa học hoặc nhà khoa học. Về lâu dài có hợp đồng được ký kết giữa các bên và thực hiện có hiệu quả các khâu sản xuất - chế biến - tiêu thụ nông sản. Người nông dân thực sự đang làm giàu trên mảnh đất quê hương. Thành công từ cuộc cách mạng trên đồng ruộng góp phần hiện thực hoá ước mơ từ bao đời của nhân dân: Xóa đói thoát nghèo bền vững, li nông bất li hương, làm giàu chính đáng ngay trên chính mảnh đất quê hương.

            Trong những năm triển khai xây dựng huyện NTM, ngày 16/7/2013, đồng chí Nguyễn Sinh Hùng - Uỷ viên Bộ chính trị, Chủ tịch Quốc Hội nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam cùng đoàn công tác TW về thăm, kiểm tra kết quả 5 năm thực hiện Nghị quyết Trung ương 7 (khóa X) về nông nghiệp, nông dân và nông thôn của huyện nhà. Phát biểu tại buổi làm việc, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng đánh giá cao kết quả đạt được trên các lĩnh vực của Hải Hậu trong thời gian qua, đặc biệt là trong thực hiện Nghị Quyết TW 7. Đồng chí Nguyễn Sinh Hùng - Uỷ viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh: vấn đề nông nghiệp, nông dân và nông thôn có vai trò quan trọng trong đời sống kinh tế xã hội và phát triển đất nước. Vì vậy, huyện Hải Hậu, cũng như tỉnh Nam Định và các địa phương trong cả nước cần chú trọng đào tạo nâng cao tay nghề, trình độ cho người nông dân, tập trung nâng cao chất lượng sản phẩm nông sản, cơ cấu lao động theo hướng đáp ứng cho sự phát triển hiện đại trong nông nghiệp, công nghiệp. Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng lưu ý, cần phải coi trọng quy hoạch nông thôn trên cơ sở điều kiện của địa phương, nhu cầu xã hội và quy hoạch theo hướng văn minh, phát triển bền vững. Và phải “Làm cho chắc, lấy lợi ích cuối cùng là đời sống vật chất, tinh thần của người dân: No - đủ - giàu có làm đích”.

Ngày 23/6/2015 Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 921 công nhận huyện Hải Hậu là huyện đầu tiên trong 5 huyện được TW chọn làm điểm đạt chuẩn nông thôn mới năm 2015.

            Những thành tựu Đảng bộ và nhân dân toàn huyện đạt được đến hôm nay, có sự đóng góp xứng đáng của các HTX trong từng thời kì lịch sử. Song, bản thân mô hình HTX cũng đã xuất hiện những bất cập kéo dài. Trong đó, có một lý do cơ bản nhất là đa số hộ nông dân của huyện nhà, những đơn vị sản xuất cơ bản trong nông nghiệp, rất nhỏ về tiềm lực kinh tế, sản xuất đơn lẻ và không tương thích với kinh tế thị trường và hội nhập hiện nay. Do vậy, với việc thực hiện theo Luật HTX năm 2012 đang hình thành và phát triển các HTX kiểu mới. Đây là yếu tố nền tảng quan trọng nhất, là khâu đột phá để tái cơ cấu nông nghiệp, tăng năng suất và sản lượng cây trồng, vật nuôi, nâng cao hiệu quả sử dụng đất, giải phóng sức sản xuất trong nông nghiệp đưa vấn đề nông nghiệp, nông thôn, nông dân phát triển theo hướng hiện đại, bền vững.

(Còn tiếp)

Kim Luyên – Đài Phát thanh huyện